Znieczulenie nasiękowe. Blokady nerwów obwodowych jak blokada splotu ramiennego, blokada międzyżebrowa. Blokady centralne ze znieczuleniem zewnątrzoponowym i krzyżowym włącznie.

Podczas wykonywania wszystkich rodzajów znieczuleń z użyciem lidokainy należy stosować wszelkie środki ostrożności, aby uniknąć niezamierzonego donaczyniowego podania leku. Zaleca się uważną aspirację przed podaniem i podczas podawania leku w celu uniknięcia podania donaczyniowego. Jeśli podaje się duże dawki, np. w blokadzie zewnątrzoponowej, zaleca się zastosowanie dawki próbnej 3-5 ml roztworu lidokainy z epinefryną. Niezamierzone podanie donaczyniowe leku można rozpoznać na podstawie przemijającego przyspieszenia czynności serca. Po podaniu dawki próbnej należy przez 5 min. uważnie kontrolować czynności fizjologiczne pacjenta i utrzymywać z nim kontakt słowny. Dawkę główną należy wstrzykiwać powoli, z szybkością 25-50 mg/min., lub podawać w dawkach podzielonych. Jednocześnie należy uważnie kontrolować czynności fizjologiczne pacjenta i utrzymywać z nim kontakt słowny. W razie wystąpienia nawet łagodnych objawów toksyczności należy natychmiast przerwać podawanie leku. Zaleca się również podanie dawki próbnej (3-5 ml lidokainy), aby uniknąć nieumyślnej blokady podpajęczynówkowej. Dawka leku, która ma być podana pacjentowi, zależy od wielkości obszaru, który ma być znieczulony, jego unaczynienia, liczby segmentów, które mają być znieczulone, techniki znieczulenia oraz indywidualnej tolerancji leku przez pacjenta. Obowiązuje zasada podawania najmniejszej dawki skutecznej. U dzieci, pacjentów w podeszłym wieku i pacjentów w złym stanie ogólnym dawkę leku należy zmniejszyć.

Nadwrażliwość na środki miejscowo znieczulające z grupy amidów lub którąkolwiek substancję pomocniczą. Ogólne przeciwwskazania do stosowania poszczególnych rodzajów znieczulenia miejscowego. Lidokainy nie należy stosować do znieczulenia zewnątrzoponowego u pacjentów ze znaczną hipotensją (np. we wstrząsie kardiogennym lub hipowolemicznym).

Znieczulenia regionalne powinny być wykonywane w ośrodkach zatrudniających przeszkolony personel, dysponujący wyposażeniem i lekami koniecznymi do monitorowania i resuscytacji pacjenta. Podczas wykonywania większości blokad należy przed zabiegiem zapewnić dostęp do żyły pacjenta. Lekarz prowadzący znieczulenie powinien być odpowiednio wyszkolony oraz znać metody diagnozowania działań niepożądanych i/lub ostrych objawów toksyczności oraz postępowania w razie ich wystąpienia. W każdym przypadku przedawkowania preparatu lub niezamierzonego podania donaczyniowego mogą wystąpić ostre, ogólnoustrojowe objawy toksyczności. Należy zachować szczególne środki ostrożności, stosując znieczulenie zewnątrzoponowe u pacjentów z niewydolnością układu krążenia, ze względu na mniejsze możliwości kompensowania zmian związanych z wydłużonym czasem przewodzenia przedsionkowo-komorowego, które mogą wystąpić po zastosowaniu leków miejscowo znieczulających. Lidokaina jest metabolizowana w wątrobie. Dlatego lidokainę należy stosować ostrożnie u pacjentów z ciężkimi chorobami wątroby lub ze zmniejszonym przepływem wątrobowym. Podczas znieczulenia zewnątrzoponowego, bez względu na rodzaj stosowanego leku, może wystąpić hipotensja oraz bradykardia. Ryzyko wystąpienia tych objawów można zmniejszyć przez podanie przed znieczuleniem roztworów elektrolitów lub koloidów dożylnie. W razie wystąpienia hipotensji należy podać dożylnie efedrynę w dawce 5-10 mg. W razie potrzeby dawkę tę można powtórzyć. U pacjentów z hipowolemią o różnej etiologii (krwawienia, odwodnienie) lub u pacjentów z zaburzonym powrotem żylnym, spowodowanym np. przez znaczne wodobrzusze, duży guz w jamie brzusznej lub zaawansowaną ciążę, może dojść do znacznego obniżenia ciśnienia tętniczego. U pacjentów z niewydolnością krążenia należy unikać istotnej klinicznie hipotensji, ze względu na zaburzone mechanizmy kompensacyjne. U pacjentów z hipowolemią podczas znieczulenia zewnątrzoponowego może dojść do nagłego i znacznego obniżenia ciśnienia tętniczego. Podczas znieczulenia zewnątrzoponowego może dojść do porażenia mięśni międzyżebrowych, co u pacjentów z wysiękiem opłucnowym może doprowadzić do zaburzeń oddechowych. Jeżeli znieczulenie zewnątrzoponowe jest wykonywane u pacjenta z posocznicą, zwiększa się ryzyko wystąpienia ropnia wewnątrz kanału kręgowego w okresie pooperacyjnym. Znieczulenie okołoszyjkowe wykonywane u kobiet w ciąży może doprowadzić do wystąpienia u płodu działań niepożądanych (tachykardia lub bradykardia) częściej niż po stosowaniu innych technik znieczulenia. Znieczulenia regionalne wykonywane w okolicy głowy i szyi (włącznie ze znieczuleniem pozagałkowym, znieczuleniami stomatologicznymi i znieczuleniem zwoju gwiaździstego) są związane z większym ryzykiem dotętniczego podania leku. W tych przypadkach nawet po małych dawkach środków miejscowo znieczulających mogą wystąpić ogólnoustrojowe objawy toksyczności. W rzadkich przypadkach, w trakcie znieczulenia pozagałkowego może dojść do przedostania się preparatu do przestrzeni podpajęczynówkowej, co może doprowadzić do przemijającej ślepoty, zatrzymania krążenia, bezdechu i drgawek. Dlatego podczas wykonywania znieczulenia pozagałkowego, podobnie jak w przypadku innych znieczuleń regionalnych, powinien być obecny przeszkolony personel dysponujący niezbędnym sprzętem i lekami. Stosowanie środków miejscowo znieczulających do znieczuleń około- i pozagałkowych może powodować także trwałą dysfunkcję mięśni ocznych. Należy zachować ostrożność, stosując lidokainę u pacjentów z blokiem przedsionkowo-komorowym II lub III°, ponieważ środki miejscowo znieczulające mogą hamować czynność układu przewodzącego serca. Pacjenci zażywający leki antyarytmiczne klasy III (np. amiodaron), u których stosowany jest preparat, powinni znajdować się pod ścisłą obserwacją i należy rozważyć u nich monitorowanie zapisu EKG. Działania lidokainy i leków antyarytmicznych klasy III mogą się sumować. Zależnie od dawki, środki miejscowo znieczulające mogą wywierać nieznaczny wpływ na funkcje psychiczne, jak również mogą wpływać na funkcje motoryczne i koordynację ruchową.

Należy zachować szczególne środki ostrożności, jeżeli lidokaina jest stosowana u pacjentów, u których jednocześnie są stosowane leki antyarytmiczne klasy IB lub inne środki miejscowo znieczulające. Działania toksyczne tych leków mogą się sumować. Badania interakcji lidokainy z lekami antyarytmicznymi klasy III (np. amiodaron) nie były prowadzone, jednak podczas jednoczesnego stosowania obu leków należy zachować ostrożność.

Lidokaina była stosowana u dużej liczby kobiet w ciąży i kobiet podczas porodu. Nie zaobserwowano, aby lidokaina miała wpływ na proces rozrodu u ludzi, zwiększenie częstości występowania wad wrodzonych czy inny bezpośredni lub pośredni wpływ na dziecko. W przypadku znieczulenia okołoszyjkowego, częściej niż po stosowaniu innych technik znieczulenia, może dochodzić do wystąpienia działań niepożądanych u płodu, takich jak bradykardia. Mogą być one wywołane dużym stężeniem leku u płodu. Lidokaina stosowana w dawkach zalecanych przenika do mleka matki w ilościach tak małych, że jest mało prawdopodobne by stwarzała ryzyko dla dziecka karmionego piersią, jeśli jest stosowana w dawkach zalecanych.

Działania niepożądane wywołane bezpośrednio przez lek są niekiedy trudne do odróżnienia od fizjologicznych skutków blokady nerwów (np. spadek ciśnienia tętniczego, bradykardia), bezpośredniego skutku nakłucia igłą (np. uszkodzenie nerwu) lub stanowią pośredni skutek nakłucia (np. krwiak podtwardówkowy). Ogólne: (bardzo często) nudności; (rzadko) reakcje alergiczne (w najcięższych przypadkach wstrząs anafilaktyczny). Układ krążenia: (bardzo często) hipotensja; (często) bradykardia i hipertensja; (rzadko) zatrzymanie krążenia, zaburzenia rytmu serca. Układ nerwowy: (często) parestezje, zawroty głowy; (niezbyt często) objawy toksyczności ze strony OUN (drgawki, uczucie drętwienia wokół ust, drętwienie języka, przeczulica słuchowa, zaburzenia widzenia, utrata przytomności, drżenia mięśniowe, zawroty głowy, szum w uszach, zaburzenia wymowy); (rzadko) neuropatia, uszkodzenia nerwów obwodowych, zapalenie pajęczynówki. Układ pokarmowy: (często) wymioty. Wzrok: (rzadko) podwójne widzenie. Układ oddechowy: (rzadko) depresja oddechowa.

Objawy przedawkowania dotyczą przede wszystkim układu krążenia oraz OUN. Wystąpienie działań toksycznych wiąże się z dużym stężeniem lidokainy w osoczu, co może być spowodowane podaniem bardzo dużej dawki leku, szybkim wchłonięciem się leku do krążenia ogólnoustrojowego lub niezamierzonym podaniem donaczyniowym. Objawy ze strony układu nerwowego są podobne dla wszystkich środków miejscowo znieczulających o budowie amidowej, przy czym zależnie od zastosowanego leku różne jest nasilenie objawów (zarówno ilościowe, jak i jakościowe) ze strony układu krążenia. Przypadkowe podanie donaczyniowe może wywołać natychmiastowe wystąpienie objawów zatrucia (w ciągu kilku sekund do kilku minut od podania). W razie przedawkowania leku objawy zatrucia występują później (15-60 min. od podania), gdyż w takiej sytuacji stężenie leku we krwi zwiększa się wolniej. Objawy zatrucia ze strony ośrodkowego układu nerwowego narastają stopniowo. Początkowo obserwuje się takie objawy, jak drętwienie ust i wokół ust, drętwienie języka, zawroty głowy, szumy w uszach i przeczulica słuchowa, zaburzenia widzenia. Następnie występują zaburzenia artykulacji i skurcze mięśni, które mogą poprzedzać wystąpienie uogólnionych drgawek. Do kolejnych objawów należą: utrata przytomności i drgawki typu grand mal, które trwają od kilku sekund do kilku minut. Ze względu na zwiększoną aktywność mięśniową oraz zaburzenia oddychania podczas drgawek szybko dochodzi do hipoksji i hiperkapnii. W ciężkich przypadkach może nawet dojść do zatrzymania oddechu. Kwasica nasila działanie toksyczne środków miejscowo znieczulających. Objawy zatrucia ze strony układu sercowo-naczyniowego występują w razie dużego ogólnoustrojowego stężenia lidokainy. Do objawów tych należą: znaczne obniżenie ciśnienia tętniczego, bradykardia, zaburzenia rytmu serca (blok przedsionkowo-komorowy, częstoskurcz komorowy, migotanie przedsionków) oraz zatrzymanie czynności serca. Jeśli pacjent nie otrzymuje leków znieczulających ogólnie lub dużych dawek leków uspokajających, np. pochodnych benzodiazepiny lub barbituranów, to objawy zatrucia ze strony układu sercowo-naczyniowego są zwykle poprzedzone wystąpieniem objawów zatrucia ze strony ośrodkowego układu nerwowego. Objawy ustępują po redystrybucji leku z OUN oraz w wyniku jego metabolizmu i wydalania. Powrót do stanu sprzed podania leku następuje szybko, o ile nie podano bardzo dużych dawek leku. Leczenie pacjentów, u których wystąpiły ostre objawy toksyczności, ma na celu przede wszystkim przerwanie napadu drgawek oraz zapewnienie odpowiedniego natlenowania pacjenta. Jeśli jest to konieczne, należy zastosować wentylację wspomaganą lub kontrolowaną. W razie wystąpienia drgawek należy podać dożylnie lek przeciwdrgawkowy, np. tiopental w dawce 100-200 mg lub diazepam w dawce 5-10 mg. Można również podać dożylnie sukcynylocholinę w dawce 50-100 mg, jednak w tym przypadku należy pacjenta zaintubować dotchawiczo i wdrożyć pełne postępowanie jak u pacjenta po zwiotczeniu mięśni. Po ustąpieniu drgawek i zapewnieniu prawidłowej wentylacji płuc nie jest konieczne wdrożenie innego leczenia. W razie wystąpienia hipotensji należy zastosować leki obkurczające naczynia, najlepiej o działaniu inotropowym dodatnim, np. efedrynę w dawce 5-10 mg dożylnie. W razie zatrzymania czynności serca po zastosowaniu lidokainy należy rozpocząć resuscytację. Jeśli jest to konieczne, należy zastosować również defibrylację elektryczną. Aby uzyskać powrót hemodynamicznie wydolnej czynności serca, może być konieczne prowadzenie resuscytacji przez długi czas. Należy także rozpocząć leczenie kwasicy.

Środek miejscowo znieczulający z grupy pochodnych amidowych o krótkim czasie działania.

1 ml roztworu zawiera 20 mg chlorowodorku lidokainy.