Produkt w skojarzeniu z innymi lekami przeciwretrowirusowymi wskazany jest u dorosłych i u dzieci w leczeniu zakażenia ludzkim wirusem upośledzenia odporności (HIV). Produkt wskazany jest u kobiet ciężarnych (po 14 tyg. ciąży), u których wykryto wirus HIV, oraz u noworodków urodzonych przez te kobiety, ponieważ wykazano, że lek ten zmniejsza częstość przenoszenia zakażenia HIV z matki na płód.

Roztw. doust. Dawkowanie u dorosłych i młodzieży o mc. co najmniej 30 kg. Zalecana dawka doustna zydowudyny w skojarzeniu z innymi lekami przeciwretrowirusowymi wynosi 250-300 mg 2x/dobę. Dawkowanie u dzieci. Dzieci o mc. nie mniejszej niż 9 kg i mniejszej niż 30 kg. Zalecana dawka produktu leczniczego to 0,9 ml/kg mc. (9 mg/kg mc.) 2x/dobę, w skojarzeniu z innymi lekami przeciwretrowirusowymi (np. dawka u dziecka o mc. 15 kg wynosi 13,5 ml roztw. doust. 2x/dobę). Nie należy podawać dawki większej niż 300 mg (30 ml) 2x/dobę. Dzieci o mc. nie mniejszej niż 4 kg i mniejszej niż 9 kg. Zalecana dawka produktu leczniczego to 1,2 ml/kg mc. (12 mg/kg mc.) 2x/dobę w skojarzeniu z innymi lekami przeciwretrowirusowymi (np. dawka u dziecka o mc. 5 kg wynosi 6 ml roztw. doust. 2x/dobę). Dzieci o mc. mniejszej niż 4 kg. Nie są dostępne dane wystarczające do zalecania specjalnego dawkowania u dzieci o mc. mniejszej niż 4 kg. Dawkowanie w zapobieganiu przeniesieniu zakażenia HIV z kobiety ciężarnej na płód i noworodka. Kobietom ciężarnym po 14. tyg. ciąży należy podawać doust. 500 mg/dobę (tzn. 100 mg 5x/dobę) do czasu rozpoczęcia porodu. W czasie porodu zydowudynę należy podawać początkowo w jednogodzinnej inf. dożylnej w dawce 2 mg/kg mc., a następnie w ciągłej inf. dożylnej w dawce 1 mg/kg mc./godz. do chwili zaciśnięcia pępowiny. Podawanie leku noworodkowi w dawce doust. wynoszącej 0,2 ml/ kg mc. (2 mg/kg mc.) co 6 h należy rozpocząć przed upływem 12 h od porodu i kontynuować do ukończenia przez noworodka 6 tyg. życia. W celu zapewnienia dokładności dawkowania u noworodków, należy stosować strzykawki o odpowiedniej wielkości, z podziałką dziesiętną (0,1 ml). Zalecane dawkowania u noworodków w zapobieganiu przeniesieniu zakażenia HIV z kobiety ciężarnej na płód i noworodka. Mc. 2,0 kg: 0,4 ml 4x/dobę (4 mg - dawka zydowudyny przy zastosowaniu zalecanej dawki doustnej 2 mg/kg mc). Mc 5,0 kg: 1,0 ml 4 x/dobę (10 mg - dawka zydowudyny przy zastosowaniu zalecanej dawki doustnej 2 mg/kg mc). Jeśli doust. podawanie leku noworodkowi nie jest możliwe, zydowudynę należy podawać dożylnie co 6 h w dawce 1,5 mg/kg mc. w półgodzinnej inf. dożylnej. Jeśli jest planowane wykonanie cięcia cesarskiego, należy na 4 h przed operacją rozpocząć inf. dożylną zydowudyny. Jeśli rozpoczęcie zabiegu zostanie przełożone na później, należy zakończyć infuzję i wznowić podawanie doust. Zmiany dawkowania u pacjentów z hematologicznymi objawami niepożądanymi. Jeśli stężenie hemoglobiny zmniejszy się w stopniu istotnym klinicznie - do 7,5-9,0 g/100 ml (4,65-5,59 mmol/l) lub liczba granulocytów obojętnochłonnych zmniejszy się do wartości 0,75-1,0 × 109/l, należy zmniejszyć dawkę lub przerwać podawanie produktu leczniczego. Dawkowanie u pacjentów w podeszłym wieku. Nie badano właściwości farmakokinetycznych zydowudyny u pacjentów w wieku powyżej 65 lat i brak danych na ten temat. Jednakże, ponieważ w tej grupie wiekowej konieczna jest szczególna ostrożność z powodu zmian związanych z wiekiem, takich jak: pogorszenie czynności nerek i zmiany parametrów hematologicznych, zaleca się przeprowadzanie odpowiednich badań kontrolnych przed rozpoczęciem i w trakcie stosowania produktu leczniczego. Dawkowanie u pacjentów z zaburzeniami czynności nerek. Zalecana dawka u pacjentów z ciężką niewydolnością nerek z Cl_Cr ≤10 ml/min i u pacjentów z krańcową niewydolnością nerek poddawanych hemodializie lub dializie otrzewnowej wynosi 100 mg, podawane co 6-8 h (300 do 400 mg w ciągu doby). Parametry hemodynamiczne i odpowiedź kliniczna mogą wpływać na konieczność dalszego dostosowania dawki. Dawkowanie u pacjentów z zaburzeniami czynności wątroby. Dane dotyczące stosowania zydowudyny u pacjentów z marskością wątroby wskazują na możliwość kumulacji leku w organizmie ze względu na zmniejszenie sprzęgania z kwasem glukuronowym. Może być konieczna zmiana dawkowania, ale z powodu niepełnych danych, podanie ścisłych zaleceń w tym zakresie nie jest obecnie możliwe. Jeśli monitorowanie stężenia zydowudyny w osoczu jest niemożliwe, to należy zwrócić szczególną uwagę na objawy złej tolerancji leku (takie jak niedokrwistość, leukopenia, neutropenia) i zmniejszyć odpowiednio dawkę, i/lub - jeśli uzna się to za wskazane - wydłużyć przerwy pomiędzy poszczególnymi dawkami leku. Kaps. twarde. Dawkowanie u dorosłych i młodzieży o mc. co najmniej 30 kg. Zalecana dawka doust. zydowudyny w skojarzeniu z innymi lekami przeciwretrowirusowymi wynosi 250-300 mg 2x/dobę. Dawkowanie u dzieci o mc. mniejszej niż 30 kg. U dzieci o mc. mniejszej niż 30 kg zaleca się stosowanie kaps. 100 mg w odpowiednich dawkach. Mc. 8-13 kg: rano 1 kaps. 100 mg, wieczorem 1 kaps. 100 mg, dawka dobowa 200 mg/dobę; mc.14-21 kg: rano 1 kaps. 100 mg, wieczorem 2 kaps. 100 mg, dawka dobowa 300 mg/dobę; mc. 22-30 kg: rano 2 kaps. 100 mg, wieczorem 2 kaps. 100 mg, dawka dobowa 400 mg/dobę. Alternatywnie u dzieci o mc. 28-30 kg można stosować: mc. 28-30 kg: rano 1 kaps. 250 mg, wieczorem 1 kaps. 250 mg, dawka dobowa 500 mg/dobę. U dzieci o mc. do 8 kg oraz u pacjentów mających trudności z połykaniem kaps. zalecane jest stosowanie zydowudyny w postaci roztw. doust. w odpowiednich dawkach. Dzieci o mc. mniejszej niż 4 kg. Nie są dostępne dane wystarczające do zalecania specjalnego dawkowania u dzieci o mc. mniejszej niż 4 kg. Dawkowanie w zapobieganiu przeniesieniu zakażenia HIV z kobiety ciężarnej na płód i noworodka. Kobietom ciężarnym po 14. tyg. ciąży należy podawać doust. 500 mg/dobę (tzn. 100 mg 5x/dobę) do czasu rozpoczęcia porodu. W czasie porodu zydowudynę należy podawać początkowo w jednogodzinnej inf. dożylnej w dawce 2 mg/kg mc., a następnie w ciągłej inf. dożylnej w dawce 1 mg/kg mc./godz. do chwili zaciśnięcia pępowiny. Podawanie leku noworodkowi w dawce doust. wynoszącej 0,2 ml/ kg mc. (2 mg/kg mc.) co 6 h należy rozpocząć przed upływem 12 h od porodu i kontynuować do ukończenia przez noworodka 6 tyg. życia. W celu zapewnienia dokładności dawkowania u noworodków, należy stosować strzykawki o odpowiedniej wielkości, z podziałką dziesiętną (0,1 ml). Zalecane dawkowania u noworodków w zapobieganiu przeniesieniu zakażenia HIV z kobiety ciężarnej na płód i noworodka. Mc. 2,0 kg: 0,4 ml 4x/dobę (4 mg - dawka zydowudyny przy zastosowaniu zalecanej dawki doustnej 2 mg/kg mc). Mc 5,0 kg: 1,0 ml 4 x/dobę (10 mg - dawka zydowudyny przy zastosowaniu zalecanej dawki doustnej 2 mg/kg mc).Jeśli doust. podawanie leku noworodkowi nie jest możliwe, zydowudynę należy podawać dożylnie co 6 h w dawce 1,5 mg/kg mc. w półgodzinnej inf. dożylnej. Jeśli jest planowane wykonanie cięcia cesarskiego, należy na 4 h przed operacją rozpocząć inf. dożylną zydowudyny. Jeśli rozpoczęcie zabiegu zostanie przełożone na później, należy zakończyć inf. i wznowić podawanie doust. Zmiany dawkowania u pacjentów z hematologicznymi objawami niepożądanymi. Jeśli stężenie hemoglobiny zmniejszy się w stopniu istotnym klinicznie - do 7,5-9,0 g/100 ml (4,65-5,59 mmol/l) lub liczba granulocytów obojętnochłonnych zmniejszy się do wartości 0,75-1,0 × 10⁹/l, należy zmniejszyć dawkę lub przerwać podawanie produktu leczniczego. Dawkowanie u pacjentów w podeszłym wieku. Nie badano właściwości farmakokinetycznych zydowudyny u pacjentów w wieku powyżej 65 lat i brak danych na ten temat. Jednakże, ponieważ w tej grupie wiekowej konieczna jest szczególna ostrożność z powodu zmian związanych z wiekiem, takich jak: pogorszenie czynności nerek i zmiany parametrów hematologicznych, zaleca się przeprowadzanie odpowiednich badań kontrolnych przed rozpoczęciem i w trakcie stosowania produktu leczniczego. Dawkowanie u pacjentów z zaburzeniami czynności nerek. Zalecana dawka u pacjentów z ciężką niewydolnością nerek z Cl_Cr ≤10 ml/min i u pacjentów z krańcową niewydolnością nerek poddawanych hemodializie lub dializie otrzewnowej wynosi 100 mg, podawane co 6-8 h (300-400 mg w ciągu doby). Parametry hemodynamiczne i odpowiedź kliniczna mogą wpływać na konieczność dalszej modyfikacji dawki. Dawkowanie u pacjentów z zaburzeniami czynności wątroby. Dane dotyczące stosowania zydowudyny u pacjentów z marskością wątroby wskazują na możliwość kumulacji leku w organizmie ze względu na zmniejszenie sprzęgania z kwasem glukuronowym. Może być konieczna zmiana dawkowania, ale z powodu niepełnych danych, podanie ścisłych zaleceń w tym zakresie nie jest obecnie możliwe. Jeśli monitorowanie stężenia zydowudyny w osoczu jest niemożliwe, to należy zwrócić szczególną uwagę na objawy złej tolerancji leku (takie jak niedokrwistość, leukopenia, neutropenia) i - jeśli uzna się to za wskazane - wydłużyć przerwy pomiędzy poszczególnymi dawkami leku.

Leczenie produktem powinno być rozpoczynane przez lekarzy specjalistów doświadczonych w leczeniu zakażeń HIV. W celu zapewnienia podania całej dawki, kaps. należy połykać w całości, bez ich otwierania. Jeśli pacjent nie jest w stanie połknąć kaps., można ją otworzyć, a proszek dodać do niewielkiej ilości półpłynnego pokarmu lub płynu i podać natychmiast po przygotowaniu.

Stosowanie produktu w postaci doustnej jest przeciwwskazane u pacjentów ze znaną nadwrażliwością na zydowudynę lub inne składniki leku. Produktu nie należy podawać pacjentom z bardzo małą liczbą granulocytów obojętnochłonnych (poniżej 0,75 x 10⁹/I) lub z bardzo małym stężeniem hemoglobiny (poniżej 7,5 g/100 ml lub 4,65 mmol/l). Nie stosować u noworodków z hiperbilirubinemią, u których konieczne jest inne leczenie niż fototerapia, lub ze zwiększoną aktywnością aminotransferaz, przekraczającą 5-krotnie górną granicę normy.

Produkt nie powoduje wyleczenia z zakażenia HIV, tzn. chorzy pozostają narażeni na wystąpienie chorób związanych z upośledzeniem odporności, w tym na zakażenia oportunistyczne oraz nowotwory. Lek powinien być stosowany pod kontrolą lekarza doświadczonego w leczeniu pacjentów zakażonych wirusem HIV lub z AIDS. Podczas właściwego leczenia konieczny jest dostęp do odpowiedniego zaplecza medycznego, gwarantującego np. możliwość przeprowadzania badań monitorujących parametry hematologiczne, w tym oznaczanie poziomu wirusa, limfocytów CD4 oraz przetaczanie krwi, jeśli jest to konieczne. Kobiety w ciąży, u których planowane jest stosowanie leku w celu zapobieżenia przeniesieniu wirusa HIV z matki na dziecko, należy poinformować, że przeniesienie takie może nastąpić pomimo stosowania profilaktyki. Należy unikać jednoczesnego podawania ryfampicyny lub stawudyny z zydowudyną. Hematologiczne objawy niepożądane: można spodziewać się, że u pacjentów z obrazem klinicznym zaawansowanego zakażenia HIV, leczonych zydowudyną, wystąpi niedokrwistość (zwykle po 6 tygod. leczenia, lecz niekiedy wcześniej), neutropenia (zwykle po co najmniej 4 tygod., lecz niekiedy wcześniej) oraz leukopenia (zwykle wtórna do neutropenii). Zdarza się to częściej podczas stosowania większych dawek (1200-1500 mg/dobę) i u pacjentów z małą rezerwą szpikową przed leczeniem, szczególnie z zaawansowanym zakażeniem HIV. Podczas kuracji należy starannie monitorować parametry hematologiczne. U pacjentów z obrazem klinicznym zaawansowanego zakażenia HIV zaleca się wykonywanie badań krwi przynajmniej co 2 tygod. podczas pierwszych 3 m-cy leczenia, a później co najmniej raz w m-cu. Badania krwi można wykonywać rzadziej, np. co 1-3 m-ce, w zależności od ogólnego stanu pacjenta. Jeżeli stężenie hemoglobiny zmniejszy się do wartości pomiędzy 7,5 g/dl (4,65 mmol/l) i 9 g/dl (5,59 mmol/l) lub liczba granulocytów obojętnochłonnych zmniejszy się do wartości pomiędzy 0,75 a 1,0 x 10/1, dawkę dobową można zmniejszyć do czasu uzyskania dowodów odnowy szpiku kostnego; ewentualnie odnowę można zwiększyć przez krótkie (2-4 tygod.) przerwy w leczeniu zydowudyną. Odnowę szpiku zwykle obserwuje się w ciągu 2 tygod.; po tym czasie można ponownie zastosować zydowudynę w zmniejszonych dawkach. Jeśli wystąpi niedokrwistość znacznego stopnia, zmiana dawkowania może okazać się niewystarczająca do wyeliminowania konieczności przetoczenia krwi. Kwasica mleczanowa. Kwasicę mleczanową, zwykle związaną z hepatomegalią i stłuszczeniem wątroby, notowano w czasie stosowania analogów nukleozydów. Wczesne objawy, w tym łagodne objawy ze strony przewodu pokarmowego (nudności, wymioty, bóle brzucha), niespecyficzne osłabienie, utrata apetytu, zmniejszenie mc., objawy ze strony układu oddechowego lub objawy neurologiczne (w tym spowolnienie motoryczne). Śmiertelność w kwasicy mleczanowej jest duża i może być związana z zapaleniem trzustki, niewydolnością wątroby lub niewydolnością nerek. Kwasica mleczanowa zazwyczaj występowała po kilku lub kilkunastu m-cach leczenia. Leczenie analogami nukleozydów należy przerwać w przypadku wystąpienia objawów nadmiaru mleczanów i metabolicznej lub mleczanowej kwasicy, postępującej hepatomegalii lub szybkiego wzrostu aktywności aminotransferaz. Należy zachować ostrożność podczas podawania analogów nukleozydów jakiemukolwiek pacjentowi (szczególnie otyłym kobietom) z hepatomegalią, zapaleniem wątroby lub innym znanym czynnikiem ryzyka wystąpienia choroby wątroby i stłuszczenia wątroby (w tym niektórych produktów leczniczych i alkoholu). Pacjenci jednocześnie zakażeni wirusem zapalenia wątroby typu C i leczeni interferonem i rybawiryną mogą stanowić grupę specjalnego ryzyka. Pacjentów z grup zwiększonego ryzyka należy szczególnie uważnie obserwować. Zaburzenia mitochondrialne. W warunkach in vitro oraz in vivo wykazano, że analogi nukleozydów i nukleotydów powodują różnego stopnia uszkodzenia mitochondriów. Zgłaszano występowanie zaburzeń czynności mitochondriów u niemowląt bez wykrywalnego HIV, narażonych w okresie życia płodowego i/lub po urodzeniu na działanie analogów nukleozydów. Główne działania niepożądane, jakie zgłaszano, to zaburzenia czynności układu krwiotwórczego (niedokrwistość, neutropenia), zaburzenia metabolizmu (nadmiar mleczanów, zwiększenie stężenia lipazy). Zaburzenia te są często przemijające. Zgłaszano pewnego rodzaju, ujawniające się z opóźnieniem, zaburzenia neurologiczne (wzmożone napięcie, drgawki, zaburzenia zachowania). Obecnie nie wiadomo, czy zaburzenia neurologiczne mają charakter przemijający czy trwały. Należy kontrolować zarówno stan kliniczny, jak i wyniki badań laboratoryjnych dzieci narażonych w okresie życia płodowego na działanie analogów nukleozydów i nukleotydów, nawet jeśli nie wykryto u nich HIV. W przypadku wystąpienia u nich objawów przedmiotowych i podmiotowych wskazujących na zaburzenia czynności mitochondriów, należy przeprowadzić dokładne badania w celu określenia tych zaburzeń. Powyższe wyniki nie mają wpływu na obecne zalecenia dotyczące stosowania terapii przeciwretrowirusowej u ciężarnych kobiet w celu zapobiegania wertykalnemu przeniesieniu wirusa HIV z matki na dziecko. Lipodystrofia. Skojarzone leczenie przeciwretrowirusowe u pacjentów zakażonych wirusem HIV jest związane ze zmianą rozmieszczenia tkanki tłuszczowej (lipodystrofia). Odległe następstwa tych zmian nie są obecnie znane. Wiedza o ich mechanizmach jest niekompletna. Związek między stłuszczeniem narządowym a inhibitorami proteazy (PI) i między nukleozydowymi inhibitorami odwrotnej transkryptazy (NRTI) a lipoatrofią jest hipotetyczny. Zwiększone ryzyko lipodystrofii jest związane z czynnikami osobniczymi, takimi jak podeszły wiek i z czynnikami związanymi z lekami, takimi jak długość prowadzonego leczenia przeciwretrowirusowego i związanymi z nim zaburzeniami metabolicznymi. Badanie kliniczne powinno także obejmować ocenę fizykalnych objawów zmian rozmieszczenia tkanki tłuszczowej. Należy także zwrócić uwagę na pomiar na czczo stężenia lipidów w surowicy i glukozy we krwi. Zaburzenia gospodarki tłuszczowej należy leczyć we właściwy sposób. Choroby wątroby. Klirens zydowudyny u pacjentów z lekką niewydolnością wątroby bez marskości (punktacja Child-Pough 5-6) jest podobny do obserwowanego u zdrowych osób, dlatego nie jest konieczna modyfikacja dawkowania zydowudyny. U pacjentów z umiarkowaną i ciężką chorobą wątroby (punktacja Child-Pough 7-15) nie można określić specyficznych zaleceń dotyczących dawkowania ze względu na dużą zmienność w obserwowanym narażeniu na zydowudynę. Dlatego też stosowanie zydowudyny w tej grupie pacjentów nie jest zalecane. U pacjentów z przewlekłym wirusowym zapaleniem wątroby typu B lub C, poddawanych skojarzonemu leczeniu przeciwretrowirusowemu, występuje zwiększone ryzyko ciężkich i mogących zakończyć się zgonem objawów niepożądanych ze strony wątroby. Jeżeli jednocześnie stosowane są leki przeciwwirusowe w leczeniu wirusowego zapalenia wątroby typu B lub C, należy zapoznać się z Charakterystyką Produktu Leczniczego odpowiedniego produktu. U pacjentów mających uprzednio zaburzenia czynności wątroby, w tym przewlekłe aktywne zapalenie wątroby, częściej występują nieprawidłowości w testach czynności wątroby podczas skojarzonego leczenia przeciwretrowirusowego i należy je kontrolować według przyjętych standardów. Jeżeli są dowody nasilenia choroby wątroby u tych pacjentów, należy koniecznie rozważyć przerwanie bądź zakończenie leczenia. Pacjenci ze współistniejącym zakażeniem wirusem zapalenia wątroby typu C Opisywano przypadki zaostrzenia niedokrwistości związane z podawaniem rybawiryny, podczas stosowania zydowudyny jako części schematu leczenia HIV, jednak dokładny mechanizm tego zjawiska pozostaje niewyjaśniony. Dlatego też, skojarzone stosowanie rybawiryny i zydowudyny nie jest zalecane, ponadto należy także rozważyć zastąpienie zydowudyny w schemacie leczenia przeciwretrowirusowego, jeśli został on wcześniej ustalony. Jest to szczególnie ważne u pacjentów, u których wcześniej stosowana zydowudyna wywoływała niedokrwistość. Zespół reaktywacji immunologicznej. U pacjentów z ciężkimi niedoborami immunologicznymi, zakażonych HIV, w czasie rozpoczynania złożonej terapii przeciwretrowirusowej (CART, ang. combination antiretroviral therapy) wystąpić może reakcja zapalna na niewywołujące objawów lub przetrwałe patogeny oportunistyczne. W wyniku tej reakcji może dojść do nasilenia objawów lub wystąpienia ciężkich objawów klinicznych. Zwykle reakcje tego typu obserwowane są w ciągu kilku pierwszych tygod. lub m-cy od rozpoczęcia CART. Typowymi przykładami są: zapalenie siatkówki wywołane wirusem cytomegalii, uogólnione i/lub miejscowe zakażenia prątkami oraz zapalenie płuc wywołane przez Pneumocystis carinii. Każdy objaw stanu zapalnego należy ocenić i w razie konieczności zastosować odpowiednie leczenie. Pacjentów należy ostrzec przed równoczesnym stosowaniem innych leków bez konsultacji z lekarzem. Pacjentów należy poinformować, że nie wykazano, aby leczenie produktem zmniejszało zagrożenie przeniesienia zakażenia HIV poprzez kontakty seksualne lub poprzez zakażoną krew. Należy nadal stosować właściwe środki ostrożności.

Ograniczone dane wskazują, że jednoczesne podawanie zydowudyny i ryfampicyny zmniejsza AUC (pole pod krzywą zależności stężenia od czasu) zydowudyny o 48% ± 34%. Może to spowodować częściową lub całkowitą utratę skuteczności działania zydowudyny. Zydowudyna i stawudyna są antagonistami in vitro. Dlatego też należy unikać stosowania stawudyny w skojarzeniu z zydowudyna. Probenecyd zwiększa AUC zydowudyny o 106% (przedział 100-170%). Należy ściśle obserwować, czy u pacjentów otrzymujących jednocześnie obydwa te leki, nie rozwijają się zaburzenia hematologiczne. Nieznaczne zwiększenie Cmax (28%) zydowudyny obserwowano podczas jednoczesnego podawania z lamiwudyną, chociaż całkowite narażenie (AUC) nie było znacząco zmienione. Zydowudyna nie wykazuje wpływu na farmakokinetykę lamiwudyny. U pacjentów otrzymujących zydowudynę opisano kilka przypadków zmniejszenia we krwi stężenia podawanej jednocześnie fenytoiny oraz 1 przypadek zwiększenia tego stężenia. Z tych obserwacji wynika, że u pacjentów otrzymujących jednocześnie obydwa leki należy starannie monitorować stężenie fenytoiny we krwi. W badaniu farmakokinetycznym podczas jednoczesnego podawania zydowudyny i atowakwonu wykazano zmniejszenie klirensu zydowudyny po podaniu doustnym, prowadzące do zwiększenia AUC zydowudyny w surowicy o 35% ± 23%. Mechanizm tej interakcji jest nieznany, a ponieważ większe stężenia można uzyskać podając atowakwon w postaci zawiesiny, jest możliwe, że większe zmiany wartości AUC zydowudyny mogą być wywoływane wtedy, gdy atowakwon jest podawany w postaci zawiesiny. Biorąc pod uwagę ograniczone dostępne dane, znaczenie kliniczne tej obserwacji nie jest znane. Wykazano, że jednoczesne z zydowudyną podawanie kwasu walproinowego, flukonazolu łub metadonu powoduje zwiększenie AUC zydowudyny z jednoczesnym zmniejszeniem jej klirensu. Ze względu na ograniczone dane znaczenie kliniczne tych zmian nie jest znane, ale jeżeli zydowudyną jest stosowana równocześnie z kwasem walproinowym, flukonazolem lub metadonem, pacjentów należy ściśle kontrolować ze względu na potencjalną toksyczność zydowudyny. Równoczesne stosowanie leków o potencjalnym działaniu nefrotoksycznym lub mielosupresyjnym (np. pentamidyny podawanej ogólnie, dapsonu, pirymetaminy, ko-trymoksazolu, amfoterycyny, flucytozyny, gancyklowiru, interferonu, winkrystyny, winblastyny i doksorubicyny), może zwiększyć ryzyko wystąpienia działań niepożądanych zydowudyny. W przypadku konieczności jednoczesnego podawania zydowudyny i któregokolwiek z tych leków należy szczególnie uważnie kontrolować czynność nerek i parametry hematologiczne, a w razie konieczności zmniejszyć dawkę jednego lub więcej leków. Niepełne dane z badań klinicznych nie wskazują na istotnie zwiększone ryzyko wystąpienia reakcji niepożądanych na zydowudynę z ko-trymoksazolem, pentamidyną w postaci aerozolu, pirymetaminą i acyklowirem w dawkach stosowanych w zapobieganiu zakażeniom. Inne leki mogą zmieniać metabolizm zydowudyny wskutek kompetycyjnego hamowania sprzęgania jej z kwasem glukuronowym lub bezpośredniego hamowania metabolizmu zachodzącego w mikrosomach wątroby. Są to na przykład (ale nie wyłącznie): ASA, kodeina, morfina, indometacyna, ketoprofen, naproksen, oksazepam, lorazepam, cymetydyna, klofibrat, dapson i izoprynozyna. Przed użyciem tych leków w skojarzeniu z produktem należy pamiętać o możliwości wystąpienia interakcji, zwłaszcza podczas długotrwałego leczenia. Klarytromycyna podawana doustnie zmniejsza wchłanianie zydowudyny. Podczas skojarzonego stosowania obu leków należy zachować przerwę przynajmniej 2 h między ich podaniem.

Wykazano, że zydowudyną przenika przez łożysko. Wykazano, że stosowanie produktu u kobiet ciężarnych (po 14 tyg. ciąży) zakażonych wirusem HIV oraz u noworodków urodzonych przez te kobiety znacznie zmniejsza częstość przeniesienia zakażenia HIV z matki na płód. W badaniu kontrolowanym placebo wykazano, że lek zmniejsza częstość przenoszenia zakażenia HIV z matki na płód o ok. 70%. W badaniu tym u kobiet ciężarnych liczba komórek CD4 wynosiła od 200 do 1818/mm³ (mediana w grupie leczonej 560/mm³) i rozpoczęto leczenie między 14. a 34. tygod. ciąży bez wskazań do leczenia produktem. Ich nowo narodzone dzieci otrzymywały produkt do 6. tygod. życia. Decyzję, żeby zmniejszyć ryzyko przeniesienia wirusa HIV z matki na dziecko, należy podjąć po rozważeniu potencjalnych korzyści i zagrożeń wynikających z takiego leczenia. Kobiety ciężarne rozważające możliwość zastosowania produktu w czasie ciąży w celu zapobiegania przeniesieniu wirusa HIV na swoje dzieci, należy poinformować, że w niektórych przypadkach może nastąpić przeniesienie wirusa, mimo prowadzonego leczenia. Nie jest znana skuteczność zydowudyny w zapobieganiu przeniesieniu wirusa z matki na dziecko u kobiet zakażonych HIV uprzednio leczonych długotrwale zydowudyną lub innymi lekami przeciwretrowirusowymi lub u kobiet ze zmniejszoną wrażliwością na zydowudynę. Nie są znane długotrwałe skutki narażenia organizmu na działanie zydowudyny in utero oraz w okresie niemowlęcym. Na podstawie wyników badań karcinogenności i mutagenności u zwierząt nie można wykluczyć takich działań u ludzi . Nie wiadomo jakie mają znaczenie te wyniki zarówno dla zakażonych, jak i nie zakażonych noworodków poddanych działaniu produktu. Jednak kobiety w ciąży kwalifikowane do leczenia produktem, należy informować o tego typu zagrożeniach. Ze względu na niepełne dane dotyczące stosowania produktu podczas ciąży, stosowanie leku przed 14. tygod. ciąży należy ograniczyć do przypadków, gdy oczekiwana korzyść dla matki przewyższa ryzyko dla płodu. Nie stosować produktu w okresie laktacji.

Zaburzenia psychiczne: (rzadko) lęk, depresja. Zaburzenia układu nerwowego: (bardzo często) bóle głowy; (często) zawroty głowy; (rzadko) bezsenność, parestezje, senność, otępienie, drgawki. Zaburzenia serca: (rzadko) kardiomiopatia. Zaburzenia oddechowe, klatki piersiowej i śródpiersia: (niezbyt często) duszność; (rzadko) kaszel. Zaburzenia żołądka i jelit: (bardzo często) nudności; (często) wymioty, bóle brzucha i biegunka; (niezbyt często) wzdęcia; (rzadko) przebarwienia błony śluzowej jamy ustnej, zaburzenie smaku i dyspepsja, zapalenie trzustki. Zaburzenia wątroby i dróg żółciowych: (często) zwiększenie aktywności enzymów wątrobowych i stężenia bilirubiny we krwi; (rzadko) choroby wątroby, takie jak ciężka hepatomegalia ze stłuszczeniem. Zaburzenia skóry i tkanki podskórnej: (niezbyt często) wysypka i świąd; (rzadko) przebarwienia skóry i paznokci, pokrzywka i potliwość. Zaburzenia mięśniowo-szkieletowe i tkanki łącznej: (często) bóle mięśni; (niezbyt często) miopatia. Zaburzenia nerek i dróg moczowych: (rzadko) częste oddawanie moczu. Zaburzenia układu rozrodczego i piersi: (rzadko) ginekomastia. Zaburzenia ogólne i stany w miejscu podania: (często) złe samopoczucie; (niezbyt często) gorączka, uogólnione bóle i astenia; (rzadko) dreszcze, bóle w klatce piersiowej i objawy grypopodobne. Objawy niepożądane podczas stosowania produktu w zapobieganiu przenoszenia wirusa z kobiety ciężarnej na płód. W badaniu kontrolowanym placebo, kliniczne działania niepożądane i nieprawidłowe wyniki laboratoryjne były podobne w grupie otrzymującej lek i w grupie placebo. Jednakże u kobiet ciężarnych przed porodem, w grupie leczonej zydowudyną, często obserwowano tendencję do występowania lekkiej lub średnio nasilonej niedokrwistości. W tym samym badaniu stężenie hemoglobiny u noworodków otrzymujących zgodnie ze wskazaniem produkt było nieznacznie niższe niż u noworodków z grupy placebo. Nie zachodziła jednak konieczność przetaczania krwi. Niedokrwistość ustępowała w ciągu 6 tygod. od zakończenia podawania leku. Inne kliniczne objawy niepożądane oraz zmiany w parametrach laboratoryjnych były podobne jak w grupie placebo. Nieznane są odległe skutki narażenia organizmu na działanie produktu in utero oraz w okresie niemowlęcym. U pacjentów leczonych analogami nukleozydów obserwowano przypadki kwasicy mleczanowej, czasami zakończone zgonem, zazwyczaj związane z ciężkim powiększeniem i stłuszczeniem wątroby. Zmiany rozmieszczenia tkanki tłuszczowej (lipodystrofia), w tym utratę podskórnej tkanki tłuszczowej w obwodowych częściach ciała i w twarzy, zwiększenie masy tkanki tłuszczowej wewnątrzbrzusznej i narządowej, przerost piersi i gromadzenie się tkanki tłuszczowej na karku ("bawoli kark") u pacjentów zakażonych wirusem HIV wiązano ze skojarzonym leczeniem przeciwretrowirusowym. Zaburzenia metaboliczne, takie jak hipertriglicerydemia, hipercholesterolemia, insulinooporność, hiperglikemia i nadmiar mleczanów wiązano ze skojarzonym leczeniem przeciwretrowirusowym. U pacjentów z ciężkimi niedoborami immunologicznymi, zakażonych HIV, w czasie rozpoczynania złożonej terapii przeciwretrowirusowej (CART, ang. combination antiretroviral therapy) wystąpić może reakcja zapalna na niewywołujące objawów lub przetrwałe patogeny oportunistyczne.

Objawy przedmiotowe i podmiotowe. Nie stwierdzono specyficznych objawów niepożądanych po ostrym przedawkowaniu zydowudyny, z wyjątkiem wymienionych w działaniach niepożądanych, takich jak: zmęczenie, bóle głowy, wymioty i czasami stwierdzane zaburzenia hematologiczne. W doniesieniu o przyjęciu przez pacjenta nieokreślonej dawki zydowudyny, stężenie zydowudyny w surowicy odpowiadało stężeniu występującemu po podaniu ponad 17 g. Nie obserwowano krótkotrwałych następstw klinicznych, biochemicznych ani hematologicznych. W przypadku przedawkowania należy starannie obserwować, czy u pacjenta nie występują objawy zatrucia i w razie konieczności zastosować odpowiednie leczenie podtrzymujące. Hemodializa i dializa otrzewnowa mają niewielki wpływ na eliminację zydowudyny, natomiast zwiększają usuwanie jej metabolitu glukuronidowego.

Zydowudyna jest lekiem przeciwwirusowym, silnie działającym in vitro przeciwko retrowirusom, w tym przeciwko ludzkiemu wirusowi upośledzenia odporności HIV. Zarówno w komórkach zakażonych, jak i niezakażonych, zydowudyna ulega fosforylacji przez komórkową kinazę tymidynową do pochodnej monofosforanowej (MP). Kolejne etapy fosforylacji monofosforanu zydowudyny -do difosforanu (DP), a później do trifosforanu (TP), są katalizowane odpowiednio przez komórkową kinazę tymidylanową i kinazy nieswoiste. Trifosforan zydowudyny działa jednocześnie jako inhibitor i substrat odwrotnej transkryptazy wirusa. Dalsze tworzenie prowirusowego DNA zostaje zablokowane przez wbudowanie trifosforanu zydowudyny do łańcucha DNA, w następstwie czego dochodzi do zakończenia replikacji łańcucha. Konkurencyjne powinowactwo trifosforanu zydowudyny do odwrotnej transkryptazy HIV jest około 100-krotnie większe od powinowactwa do komórkowej polimerazy α-DNA.

1 kaps. zawiera 100 mg lub 250 mg zydowudyny. 5 ml roztw. doust. zawiera 50 mg zydowudyny.