Idarubicyna jest produktem antymitotycznym i cytotoksycznym powszechnie stosowanym w chemioterapii w połączeniu z innymi substancjami. Lek jest wskazany w leczeniu następujących nowotworów: dorośli: ostra białaczka nielimfoblastyczna (ANLL), określana również jako ostra białaczka szpikowa (AML). Idarubicyna wywołuje remisje zarówno w terapii pierwszego rzutu, jak i u pacjentów z nawrotami choroby lub nieodpowiadających na terapię; ostra białaczka limfoblastyczna (ALL) - jako lek drugiego rzutu. Dzieci: ostra białaczka szpikowa (AML) - w połączeniu z cytarabiną jako lek pierwszego rzutu w celu uzyskania indukcji remisji; ostra białaczka limfoblastyczna (ALL) - jako lek drugiego rzutu.

Produkt w postaci rozcieńczonego roztworu z proszku, można podawać wyłącznie dożylnie. Wlew należy wykonywać w ciągu 5-10 min przez wprowadzone wcześniej cewniki do dożylnego wlewu, przez które przepływa roztwór 0,9% chlorku sodu lub 5% dekstrozy. Bezpośrednie szybkie wstrzyknięcie produktu nie jest zalecane, ze względu na ryzyko wynaczynienia, które może nastąpić nawet pomimo prawidłowego umieszczenia igły w żyle, potwierdzonego obecnością krwi podczas aspiracji. Technika ta ogranicza ryzyko zakrzepicy i wynaczynienia produktu leczniczego wokół żyły, co mogłoby prowadzić do poważnych powikłań w postaci zapalenia tkanki podskórnej lub martwicy. Po wykonaniu wstrzyknięcia do małych naczyń krwionośnych lub po wykonaniu powtarzanych wstrzyknięć do tej samej żyły, może dojść do stwardnienia żył. Ostra białaczka nielimfoblastyczna (ANLL)/ostra białaczka szpikowa (AML). Dorośli: zalecana dawka wynosi 12 mg/m² pc./dobę, dożylnie, przez 3 dni, zgodnie ze schematem leczenia skojarzonego z cytarabiną. Inny schemat dawkowania stosowany w monoterapii i w leczeniu skojarzonym, to 8 mg/m² pc./dobę, dożylnie, przez 5 dni. Dzieci: zalecana dawka wynosi 10-12 mg/m² pc./dobę, dożylnie, przez 3 dni, zgodnie ze schematem leczenia skojarzonego z cytarabiną. Ostra białaczka limfoblastyczna (ALL). Dorośli: zalecana dawka wynosi 12 mg/m² pc./dobę, dożylnie, przez 3 dni w monoterapii. Dzieci: zalecana dawka wynosi 10 mg/m2 pc./dobę, dożylnie, przez 3 dni w monoterapii. UWAGA: powyższe zalecenia mają charakter ogólny. W celu określenia dokładnych dawek należy zapoznać się z poszczególnymi protokołami. Konieczne jest jednak dostosowanie zalecanego dawkowania do zaburzeń hematologicznych u danego pacjenta, a w przypadku leczenia skojarzonego - do dawek pozostałych leków cytotoksycznych. Na ogół dawkę oblicza się na podstawie całkowitej pc. pacjenta. Niewydolność wątroby oraz nerek. Ze względu na niewystarczającą ilość danych dotyczących stosowania produktu u pacjentów z niewydolnością wątroby i/lub nerek, nie ustalono odpowiedniej dawki produktu w tych grupach pacjentów. Należy rozważyć zmniejszenie dawki u pacjentów, u których poziom bilirubiny i/lub kreatyniny przekracza 2 mg%. Nie należy stosować produktu u pacjentów z ciężką niewydolnością wątroby i/lub nerek.

Produkt jest przeciwwskazany u pacjentów: z nadwrażliwością na idarubicynę lub którykolwiek składnik produktu, inne antracykliny lub antracenodiony, z ciężką niewydolnością wątroby, z ciężką niewydolnością nerek, z ciężką niewydolnością mięśnia sercowego, z niedawno przebytym zawałem mięśnia sercowego, z poważnymi zaburzeniami rytmu serca, z utrzymującą się supresją szpiku kostnego, wcześniej leczonych maks. kumulacyjną dawką idarubicyny i/lub innymi antracyklinami lub antracenodionami.

Idarubicynę należy stosować pod nadzorem lekarza doświadczonego w podawaniu cytostatyków (chemioterapii). Leczenie idarubicyną można rozpocząć po ustąpieniu ostrych objawów toksyczności wcześniej stosowanych leków cytotoksycznych (takich jak: zapalenie błony śluzowej jamy ustnej, neutropenia, małopłytkowość oraz uogólnione zakażenia). Leczenie antracyklinami niesie ze sobą ryzyko kardiotoksyczności, która może objawiać się powikłaniami wczesnymi (tj. ostrymi) lub późnymi (tj. opóźnionymi). Wczesne objawy toksycznego wpływu idarubicyny na serce obejmują głównie tachykardię zatokową i/lub nieprawidłowości w zapisie EKG, takie jak niespecyficzne zmiany odcinka ST-T. Opisywano również przypadki tachyarytmii, w tym przedwczesnych skurczów komorowych i tachykardii komorowej, bradykardii oraz bloku przedsionkowo-komorowego i bloku odnogi pęczka Hisa. Objawy tez reguły nie zwiększają ryzyka kardiotoksyczności późnej, rzadko są istotne klinicznie i zazwyczaj nie stanowią wskazania do przerwania leczenia idarubicyną. Kardiotoksyczność późna zwykle rozwija się w późniejszym okresie leczenia lub w ciągu 2-3 m-cy po jego zakończeniu. Jej objawy obserwowano jednak również po kilku m-cach, a nawet latach po zakończeniu terapii. Późna kardiomiopatia manifestuje się obniżoną frakcją wyrzutową lewej komory (LVEF) i/lub objawami zastoinowej niewydolności serca (CHF), takimi jak duszność, obrzęk płuc, obrzęki ortostatyczne, powiększenie serca i wątroby, oliguria, wodobrzusze, wysięk opłucnowy oraz rytm cwałowy serca. Obserwowano również podostre objawy w postaci zapalenia osierdzia/mięśnia sercowego. Najcięższą postacią kardiomiopatii wywołanej stosowaniem antracyklin jest zagrażająca życiu zastoinowa niewydolność serca, będąca efektem toksyczności zależnej od wielkości dawki kumulacyjnej. Nie określono granicznej dawki kumulacyjnej idarubicyny podawanej dożylnie. Kardiomiopatię spowodowaną leczeniem idarubicyną obserwowano jednak u 5% pacjentów, w przypadku których dawki kumulacyjne dożylnej idarubicyny wynosiły 150-290 mg/m². Aby zminimalizować ryzyko ciężkiego uszkodzenia serca, przed rozpoczęciem leczenia idarubicyną należy ocenić czynność serca, a następnie monitorować ją w trakcie terapii. Można to uzyskać poprzez regularne określanie frakcji wyrzutowej lewej komory w czasie leczenia oraz natychmiastowe przerwanie podawania produktu w momencie stwierdzenia pierwszych objawów uszkodzenia serca. Odpowiednimi metodami ilościowej oceny czynności serca (oceny frakcji wyrzutowej lewej komory) są wentrykulografia izotopowa (MUGA) oraz echokardiografia (ECHO). Zaleca się, by wyjściowej oceny funkcji serca dokonywać przy użyciu EKG oraz wentrykulografii lub echokardiografii, szczególnie u pacjentów ze zwiększonym ryzykiem kardiotoksyczności. Należy powtarzać ocenę frakcji wyrzutowej lewej komory (badania MUGA lub ECHO), zwłaszcza gdy kumulacyjna dawka antracyklin przyjęta przez pacjenta jest zwiększona. Przez cały czas obserwacji pacjenta, ocenę należy dokonywać tą samą metodą. Czynnikami ryzyka kardiotoksyczności są: aktywna lub utajona choroba sercowo-naczyniowa, uprzednie lub jednoczesne napromienianie śródpiersia/okolicy osierdzia, wcześniejsze leczenie innymi antracyklinami lub antracenodionami oraz jednoczesne stosowanie leków, które mogą upośledzać kurczliwość mięśnia sercowego. Monitorowanie czynności serca musi być szczególnie dokładne u pacjentów, u których osiągnięto wysokie kumulacyjne dawki produktu oraz u pacjentów obciążonych czynnikami ryzyka. Jednak idarubicyna może działać kardiotoksycznie już przy mniejszych dawkach kumulacyjnych, niezależnie od występowania czynników ryzyka. U niemowląt oraz dzieci podatność na kardiotoksyczność antracyklin wydaje się być większa, dlatego też konieczne jest prowadzenie długoterminowych, okresowych badań czynności serca u tych pacjentów. Toksyczność idarubicyny i innych antracyklin lub antracenodionów prawdopodobnie sumuje się. Idarubicyna wykazuje nasilone działanie mielosupresyjne. U wszystkich pacjentów, którzy otrzymali terapeutyczną dawkę produktu, dochodzi do ciężkiej mielosupresji. Przed każdym cyklem leczenia idarubicyną oraz w czasie jego trwania należy oceniać parametry hematologiczne, w tym liczbę białych krwinek wraz z rozmazem. Głównym objawem toksyczności hematologicznej idarubicyny oraz najczęstszym ostrym powikłaniem zmuszającym do zmniejszenia dawki produktu jest zależna od dawki, odwracalna leukopenia i/lub granulocytopenia (neutropenia). Leukopenia i neutropenia zwykle mają ciężki przebieg. Może również wystąpić małopłytkowość i niedokrwistość. Liczba neutrofilów i płytek krwi jest najmniejsza zwykle 10-14 dni po podaniu produktu i wraca do normy w 3 tyg. od zakończenia leczenia. Powikłaniami klinicznymi ciężkiej mielosupresji mogą być: gorączka, zakażenia, sepsa/posocznica, wstrząs septyczny, krwotok, niedotlenienie tkanek lub zgon. Donoszono o przypadkach wtórnych białaczek u pacjentów leczonych antracyklinami (z poprzedzającym stanem przedbiałaczkowym lub bez). Wtórne białaczki występują częściej w przypadku jednoczesnego stosowania produktów z tej grupy z lekami przeciwnowotworowymi uszkadzającymi DNA u pacjentów intensywnie leczonych w przeszłości lekami cytotoksycznymi oraz przy zwiększaniu dawek antracyklin. Okres utajenia w przypadku tych białaczek może wynosić 1-3 lat. Idarubicyna może powodować wymioty. Po podaniu produktu zwykle szybko dochodzi do zapalenia śluzówek (głównie błony śluzowej jamy ustnej, rzadziej przełyku), które w ciężkich postaciach mogą w ciągu kilku dni spowodować powstanie owrzodzeń błony śluzowej. U większości pacjentów ustępuje ono w 3 tyg. leczenia. Zaburzenie czynności wątroby i/lub nerek może mieć wpływ na wydalanie idarubicyny, dlatego czynność tych narządów należy oceniać przed rozpoczęciem oraz w trakcie terapii, przy użyciu standardowych testów laboratoryjnych (stosując jako parametry stężenie bilirubiny i kreatyniny w osoczu). W czasie licznych badań klinicznych III fazy leku nie podawano, jeśli stężenie bilirubiny i/lub kreatyniny w surowicy przekraczało 2,0 mg %. Jeżeli stężenie bilirubiny mieści się w zakresie 1,2–2,0 mg %, dawki innych antracyklin zwykle redukuje się o 50%. W wyniku wstrzyknięcia produktu do małego naczynia lub wielokrotnego jego podawania do tej samej żyły może dojść do stwardnienia ścian naczynia żylnego. Podawanie produktu w sposób zgodny z zaleceniami może zminimalizować ryzyko zapalenia żyły, zakrzepowego zapalenia żyły w miejscu wstrzyknięcia produktu. Wynaczynienie idarubicyny w czasie wstrzyknięcia dożylnego może spowodować miejscowy ból, poważne uszkodzenia tkanek (powstawanie pęcherzy, ciężkie zapalenie tkanki łącznej) oraz martwicę. Jeśli podczas dożylnego podania produktu wystąpią objawy wynaczynienia, należy natychmiast przerwać wlew produktu. Idarubicyna może powodować hiperurykemię, która jest wynikiem nasilonego katabolizmu puryn towarzyszącego gwałtownemu rozpadowi komórek nowotworowych pod wpływem produktu („zespół lizy guza”). Po rozpoczęciu leczenia należy ocenić stężenie kwasu moczowego, potasu,wapnia, fosforanów i kreatyniny. Nawodnienie, alkalizacja moczu oraz profilaktyczne podawanie allopurynolu w celu zapobieżenia hiperurykemii może zminimalizować potencjalne powikłania zespołu lizy guza. Podawanie szczepionek z żywych lub żywych atenuowanych drobnoustrojów pacjentom z obniżoną odpornością na skutek podawania chemioterapii, w tym idarubicyny, może prowadzić do ciężkich infekcji lub zgonu. Należy unikać szczepienia za pomocą żywych szczepionek u pacjentów przyjmujących idarubicynę. Można podawać szczepionki inaktywowane (tzw. martwe), ale reakcja na takie szczepionki może być osłabiona. Podobnie jak w przypadku innych produktów cytostatycznych, podczas stosowania idarubicyny obserwowano epizody zakrzepowego zapalenia żył oraz powikłania zakrzepowo-zatorowe, w tym zatorowość płucną. Nie przeprowadzano badań dotyczących wpływu idarubicyny na zdolność prowadzenia pojazdów mechanicznych i obsługiwania urządzeń mechanicznych w ruchu.

Idarubicyna jest produktem silnie hamującym czynność szpiku kostnego; należy więc zakładać, że stosowanie skojarzonych schematów chemioterapii obejmujących inne produkty o podobnych właściwościach może prowadzić do pogłębienia tego działania. Stosowanie idarubicyny w połączeniu z innymi potencjalnie kardiotoksycznymi chemioterapeutykami jak również jednoczesne podawanie z lekami wpływającymi na układ sercowo-naczyniowy (np. inhibitory kanału wapniowego), wymaga monitorowania czynności serca przez cały okres leczenia. Zmiany w czynności wątroby spowodowane lekami stosowanymi równocześnie z idarubicyną mogą mieć wpływ na metabolizm, farmakokinetykę, skuteczność i/lub toksyczność tego produktu. Zastosowanie radioterapii w czasie podawania produktu lub w okresie 2-3 tyg. przed rozpoczęciem leczenia idarubicyną może powodować nasiloną supresję szpiku kostnego.

Embriotoksyczność idarubicyny wykazano zarówno w badaniach in vitro, jak i in vivo. Nie prowadzono jednak badań z udziałem kobiet ciężarnych. Idarubicynę można stosować w czasie ciąży jedynie wtedy, gdy potencjalne korzyści przeważają nad możliwym ryzykiem dla płodu. Pacjentkę należy poinformować o potencjalnym zagrożeniu dla płodu. Pacjentki, u których stosuje się idarubicynę muszą stosować skuteczne metody antykoncepcji. Nie wiadomo czy idarubicyna lub jej metabolity wydzielane są z mlekiem ludzkim. Podczas stosowania produktu nie zaleca się karmienia piersią. Idarubicyna może uszkadzać chromosomy ludzkich plemników. Dlatego mężczyźni leczeni tym produktem powinni stosować skuteczne metody antykoncepcyjne.

Zakażenia i zarażenia pasożytnicze: zakażenia, sepsa/posocznica. Nowotwory łagodne, złośliwe i nieokreślone: wtórna białaczka (ostra białaczka szpikowa i zespół mielodysplastyczny). Zaburzenia krwi i układu chłonnego: niedokrwistość, leukopenia, neutropenia, małopłytkowość. Zaburzenia układu immunologicznego: anafilaksja. Zaburzenia metabolizmu i odżywiania: anoreksja, odwodnienie, hiperurykemia. Zaburzenia serca: blok przedsionkowo-komorowy, blok odnogi pęczka Hisa, zastoinowa niewydolność serca, zapalenie mięśnia sercowego, zapalenie osierdzia, tachykardia zatokowa, tachyarytmia. Zaburzenia naczyniowe: krwotok, uderzenia gorąca, zapalenie żył, wstrząs, zakrzepowe zapalenie żył, powikłania zakrzepowo-zatorowe. Zaburzenia żołądka i jelit ból brzucha lub uczucie pieczenia, zapalenie okrężnicy (w tym ciężkie zapalenie jelit, neutropeniczne zapalenie jelit z perforacją), biegunka, nadżerki/owrzodzenie, zapalenie przełyku, krwawienie z przewodu pokarmowego, zapalenie śluzówkek, zapalenie błony śluzowej jamy ustnej, nudności, wymioty. Zaburzenia skóry i tkanki podskórnej: rumień dystalnych części ciała, łysienie, nadwrażliwość lub podrażnienie skóry (nawrót objawów niepożądanych radioterapii), toksyczność miejscowa, wysypka, świąd, zmiany skórne, hiperpigmentacja skóry i paznokci, pokrzywka. Zaburzenia nerek i dróg moczowych: czerwony kolor moczu przez 1-2 dni po podaniu produktu. Zaburzenia ogólne i stany w miejscu podania gorączka. Badania diagnostyczne: bezobjawowe zmniejszenie frakcji wyrzutowej lewej komory, nieprawidłowości w zapisie EKG, zwiększenie stężenia enzymów wątrobowych i bilirubiny.

Bardzo wysokie dawki idarubicyny mogą wywierać ostry wpływ toksyczny na mięsień sercowy w ciągu 24 h i wywołują ciężkie zahamowanie czynności szpiku kostnego w ciągu od jednego do 2 tyg. W takich przypadkach należy wdrożyć leczenie podtrzymujące, obejmujące przetoczenia krwi i izolację pacjenta. Przypadki opóźnionego pojawienia się niewydolności serca zgłaszano nawet po kilku m-cach od przedawkowania antracyklin. Pacjentów należy poddawać ścisłej obserwacji - przy wystąpieniu objawów niewydolności serca, należy ich leczyć tradycyjnymi metodami.

Idarubicyna jest antracykliną wbudowującą się w cząsteczkę DNA, wchodzącą w interakcję z enzymem topoizomerazą II, co powoduje hamowanie syntezy kwasów nukleinowych. Zmiana w pozycji 4 cząsteczki antracykliny nadaje związkowi wysoki poziom lipofilności, a w konsekwencji prowadzi do zwiększenia stopnia jego penetracji do komórki w porównaniu do doksorubicyny i daunorubicyny. Stwierdzono, że idarubicyna działa silniej niż daunorubicyna i jest skuteczniejsza od niej w leczeniu chłoniaków u myszy i białaczki zarówno po podaniu dożylnym, jak i doustnym. W badaniach in vitro na mysich i ludzkich komórkach opornych na antracykliny wykazano obniżoną częstość występowania oporności krzyżowej na idarubicynę w porównaniu do doksorubicyny lub daunorubicyny. Badania kardiotoksyczności na zwierzętach sugerują, że idarubicyna cechuje się lepszym wskaźnikiem terapeutycznym niż doksorubicyna lub daunorubicyna. Jej główny metabolit, idarubicynol, także wywierał działanie przeciwnowotworowe w badaniach na modelach eksperymentalnych, zarówno in vitro, jak i in vivo. Idarubicynol okazał się mniej kardiotoksyczny niż idarubicyna w doświadczeniach na szczurach, które otrzymywały go w takiej samej dawce, jak lek macierzysty.

1 fiol. zawiera 5 mg lub 10 mg idarubicyny chlorowodorku.