Profilaktyka powikłań zakrzepowych w miażdżycy: klopidogrel wskazany jest u: dorosłych pacjentów z zawałem mięśnia sercowego (od kilku dni do mniej niż 35 dni), z udarem niedokrwiennym (od 7 dni do mniej niż 6 m-cy) oraz z rozpoznaną chorobą tętnic obwodowych; dorosłych pacjentów z ostrym zespołem wieńcowym: bez uniesienia odcinka ST (niestabilna dławica piersiowa lub zawał mięśnia sercowego bez załamka Q), w tym pacjentów, którym wszczepia się stent w czasie zabiegu przezskórnej angioplastyki wieńcowej, w skojarzeniu z kwasem acetylosalicylowym (ang. ASA); z oostrym zawałem mięśnia sercowego z uniesieniem odcinka ST, w skojarzeniu z ASA, u pacjentów leczonych zachowawczo kwalifikujących się do leczenia trombolitycznego. U pacjentów z umiarkowanym do wysokiego ryzykiem przemijającego niedokrwienia mózgu (ang. TIA) lub niewielkim udarem niedokrwiennym (ang. IS). Klopidogrel w skojarzeniu z ASA wskazany jest u: dorosłych pacjentów z umiarkowanym do wysokiego ryzykiem wystąpienia TIA (wynik ABCD2 ≥4) lub niewielkiego IS (NIHSS ≤3) w ciągu 24 godz. od wystąpienia TIA lub IS. Profilaktyka powikłań zakrzepowych w miażdżycy i zakrzepowo-zatorowych w migotaniu przedsionków: u dorosłych pacjentów z migotaniem przedsionków i przynajmniej jednym czynnikiem ryzyka powikłań naczyniowych, u których leczenie antagonistami witaminy K nie może być zastosowane, a ryzyko krwawienia jest niewielkie, klopidogrel w skojarzeniu z kwasem acetylosalicylowym stosuje się w celu profilaktyki powikłań zakrzepowych w miażdżycy i powikłań zakrzepowo-zatorowych, w tym udaru. ABCD2 - wiek, ciśnienie tętnicze, objawy kliniczne, czas trwania objawów, cukrzyca. NIHSS - skala udarów Narodowego Instytutu Zdrowia (ang. NIHSS). Szczegóły - patrz ChPL.

Dorośli i osoby w podeszłym wieku. Klopidogrel należy podawać w pojedynczej dawce 75 mg/dobę. U pacjentów z ostrym zespołem wieńcowym: bez uniesienia odcinka ST (niestabilna dławica piersiowa lub zawał mięśnia sercowego bez załamka Q): leczenie klopidogrelem należy rozpocząć od pojedynczej dawki nasycającej 300 mg i następnie kontynuować dawką 75 mg raz/dobę (z ASA 75-325 mg/dobę). Ponieważ większe dawki ASA były związane z większym ryzykiem krwawienia, zaleca się żeby dawka ASA nie była większa niż 100 mg. Optymalny czas trwania leczenia nie został wyraźnie ustalony. Dane z badań klinicznych potwierdzają stosowanie do 12 m-cy, a maks. korzystny efekt obserwowano po 3 m-cach; z ostrym zawałem mięśnia sercowego z uniesieniem odcinka ST: leczenie klopidogrelem należy rozpocząć od dawki nasycającej 300 mg, a następnie podawać dawkę 75 mg raz/dobę w skojarzeniu z ASA i lekami trombolitycznymi lub bez leków trombolitycznych. U pacjentów powyżej 75. rż. leczenie klopidogrelem należy rozpocząć bez podawania dawki nasycającej. Leczenie skojarzone należy rozpocząć jak najszybciej po wystąpieniu objawów i kontynuować przez co najmniej 4 tyg. Nie badano korzyści z jednoczesnego stosowania klopidogrelu i ASA w okresie powyżej 4 tyg. w tym modelu leczenia. Dorośli pacjenci z umiarkowanym do wysokiego ryzykiem wystąpienia TIA lub niewielkim IS: dorośli pacjenci z umiarkowanym do wysokiego ryzykiem wystąpienia TIA (wynik ABCD2 ≥4) lub niewielkim IS (NHSS ≤3) powinni otrzymać dawkę nasycającą klopidogrelu 300 mg, a następnie 75 mg klopidogrelu raz/dobę oraz ASA (75-100 mg raz/dobę). Leczenie klopidogrelem i ASA należy rozpocząć w ciągu 24 godz. od zdarzenia i kontynuować przez 21 dni, a następnie zastosować pojedynczą terapię przeciwpłytkową. U pacjentów z migotaniem przedsionków: klopidogrel należy podawać w postaci pojedynczej dawki dobowej 75 mg. Równocześnie należy rozpocząć i kontynuować stosowanie ASA (75-100 mg/dobę). W razie pominięcia dawki: przed upływem 12 h od przewidzianego czasu przyjęcia dawki: pacjent powinien niezwłocznie przyjąć pominiętą dawkę i przyjąć następną dawkę w przewidzianym czasie; po upływie 12 h: pacjent powinien przyjąć następną dawkę w przewidzianym czasie i nie przyjmować podwójnej dawki. Dzieci i młodzież: klopidogrelu nie należy stosować u dzieci, ze względu na wątpliwości dotyczące jego skuteczności. Zaburzenia czynności nerek. Doświadczenie terapeutyczne u pacjentów z zaburzeniami czynności nerek jest ograniczone. Zaburzenia czynności wątroby. Doświadczenie terapeutyczne u pacjentów z umiarkowanie nasilonymi chorobami wątroby, którzy mogą mieć skłonność do krwawień, jest ograniczone.

Produkt można przyjmować jednocześnie z posiłkiem lub niezależnie od niego.

Nadwrażliwość na substancję czynną lub na którykolwiek składnik produktu leczniczego. Ciężkie zaburzenie czynności wątroby. Czynne patologiczne krwawienie, z wrzodu żołądka i/lub dwunastnicy lub krwotok wewnątrzczaszkowy. Karmienie piersią.

Z powodu ryzyka krwawienia i hematologicznych działań niepożądanych należy niezwłocznie rozważyć oznaczenie wskaźników morfologii krwi i/lub inne odpowiednie badania, kiedy tylko objawy kliniczne sugerujące wystąpienie krwawienia pojawią się podczas przebiegu leczenia. Należy zachować ostrożność stosując klopidogrel u pacjentów, którzy mogą być obciążeni ryzykiem wystąpienia większego krwawienia z powodu urazu, zabiegu chirurgicznego lub innych stanów patologicznych oraz u pacjentów otrzymujących kwas acetylosalicylowy, niesteroidowe leki przeciwzapalne, w tym inhibitory COX₂, heparynę lub inhibitory glikoprotein Ilb/IIIa. Pacjentów należy dokładnie obserwować pod kątem wystąpienia jakichkolwiek objawów krwawienia, włącznie z krwawieniem utajonym, zwłaszcza podczas pierwszych tygodni leczenia i/lub po inwazyjnych zabiegach kardiologicznych lub po innych zabiegach chirurgicznych. Jednoczesne stosowanie klopidogrelu i warfaryny nie jest zalecane, ponieważ może to zwiększać intensywność krwawień. Jeżeli pacjent ma być poddany planowemu zabiegowi chirurgicznemu, a działanie antyagregacyjne nie jest konieczne, leczenie klopidogrelem należy przerwać na 7 dni przed zabiegiem. Klopidogrel wydłuża czas krwawienia i powinien być ostrożnie stosowany u pacjentów ze zmianami chorobowymi mogącymi prowadzić do krwawień (zwłaszcza żołądkowo-jelitowych i wewnątrzgałkowych). Pacjenci powinni być poinformowani, że tamowanie krwawienia może trwać dłużej, niż zazwyczaj, jeśli przyjmują klopidogrel (sam lub w skojarzeniu z ASA), i że powinni informować lekarza o wszystkich przypadkach nietypowego krwawienia (ze względu na miejsce krwawienia lub czas trwania). Lekarz powinien poinformować pacjenta o konieczności informowania lekarzy i stomatologów o przyjmowaniu klopidogrelu przed każdym zaplanowaniem jakiegokolwiek zabiegu chirurgicznego oraz przed zastosowaniem każdego nowego leku. Bardzo rzadko donoszono o występowaniu zakrzepowej plamicy małopłytkowej po leczeniu klopidogrelem, czasami po krótkiej ekspozycji. Charakteryzuje się ona wystąpieniem trombocytopenii i mikroangiopatycznej niedokrwistości hemolitycznej, skojarzonej albo ze zmianami neurologicznymi, albo z zaburzeniami czynności nerek lub też z gorączką. TTP jest potencjalnie stanem zagrażającym życiu wymagającym natychmiastowego leczenia, włącznie z plazmaferezą. Z uwagi na brak danych, stosowanie klopidogrelu nie jest zalecane w ostrym udarze niedokrwiennym. Doświadczenie terapeutyczne w stosowaniu klopidogrelu u pacjentów z zaburzeniem czynności nerek jest ograniczone. Doświadczenie u pacjentów z umiarkowanie nasilonymi chorobami wątroby, którzy mogą mieć skłonności do krwawień, jest ograniczone. Dlatego klopidogrel należy stosować ostrożnie w tej populacji. Pacjenci, którzy mają problemy z dziedziczną nietolerancją galaktozy, niedoborem laktazy (typu Lapp) lub zaburzeniami wchłaniania glukozy-galaktozy, nie powinni zażywać tego leku.

Warfaryna: jednoczesne stosowanie klopidogrelu i warfaryny nie jest zalecane, ponieważ może to zwiększać intensywność krwawień. Inhibitory glikoprotein Ilb/IIIa: należy zachować ostrożność stosując klopidogrel u pacjentów, którzy mogą być obciążeni ryzykiem wystąpienia większego krwawienia z powodu urazu, zabiegu chirurgicznego lub innych stanów patologicznych, i którzy otrzymują jednocześnie inhibitory glikoprotein Ilb/HIa. Kwas acetylosalicylowy (ASA): ASA nie modyfikuje hamowania przez klopidogrel agregacji płytek krwi indukowanego przez ADP, natomiast klopidogrel nasilał działanie ASA na agregację płytek indukowaną przez kolagen. Jednak jednoczesne stosowanie 500 mg ASA 2x/dobę w ciągu jednego dnia nie zwiększa znacząco wydłużenia czasu krwawienia wywołanego przyjmowaniem klopidogrelu. Farmakodynamiczna interakcja pomiędzy klopidogrelem a ASA jest możliwa i może prowadzić do zwiększenia ryzyka krwawienia. Dlatego jednoczesne stosowanie tych leków wymaga zachowania ostrożności. Niemniej jednak, klopidogrel i ASA były podawane jednocześnie przez okres do jednego roku. Heparyna: w badaniach klinicznych zdrowych ochotników stosowanie klopidogrelu nie wymagało modyfikowania dawki heparyny, ani nie zmieniało wpływu heparyny na krzepnięcie krwi. Jednoczesne podawanie heparyny nie wpływa na hamowanie agregacji płytek wywołane przez klopidogrel. Farmakodynamiczna interakcja między klopidogrelem i heparyną jest możliwa i może prowadzić do zwiększenia ryzyka krwawienia. Dlatego należy zachować ostrożność podczas jednoczesnego stosowania tych leków. Leki trombolityczne: bezpieczeństwo jednoczesnego stosowania klopidogrelu, leków trombolitycznych swoistych lub nieswoistych dla fibryny oraz heparyn oceniano u pacjentów z ostrym zawałem mięśnia sercowego. Częstość występowania klinicznie znaczącego krwawienia była podobna, jak obserwowana podczas jednoczesnego podawania leków trombolitycznych i heparyny z ASA. Niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ): w badaniu klinicznym przeprowadzonym u zdrowych ochotników, jednoczesne podawanie klopidogrelu i naproksenu zwiększało utajoną utratę krwi z przewodu pokarmowego. Jednak z powodu braku badań interakcji z innymi NLPZ nie jest obecnie jasne, czy istnieje zwiększone ryzyko krwawienia z przewodu pokarmowego podczas stosowania wszystkich NLPZ. Należy, zatem zachować ostrożność podczas jednoczesnego stosowania NLPZ, w tym inhibitorów COX₂, i klopidogrelu. Jednoczesne stosowanie z innymi lekami: przeprowadzono liczne badania kliniczne z jednoczesnym stosowaniem klopidogrelu i innych produktów leczniczych w celu określenia ich potencjalnych interakcji farmakodynamicznych i farmakokinetycznych. Nie obserwowano istotnych klinicznie interakcji farmakodynamicznych w przypadku jednoczesnego stosowania klopidogrelu z atenololem, nifedypiną lub z atenololem i nifedypiną jednocześnie. Ponadto, farmakodynamiczna aktywność klopidogrelu nie zmieniała się w sposób istotny w przypadku jednoczesnego stosowania z fenobarbitalem, cymetydyną lub estrogenem. Farmakokinetyka digoksyny lub teofiliny nie ulegała zmianie przy jednoczesnym stosowaniu z klopidogrelem. Leki zobojętniające sok żołądkowy nie zmieniały stopnia wchłaniania klopidogrelu. Dane z badań nad ludzkimi mikrosomami wątrobowymi wskazują, że metabolit klopidogrelu, będący kwasem karboksylowym, może hamować aktywność cytochromu P4502C9. Może to doprowadzić do zwiększenia stężenia w surowicy leków takich, jak fenytoina, tolbutamid oraz NLPZ, które są metabolizowane przez cytochrom. P4502C9. Dane z badania CAPRIE wskazują, że fenytoina i tolbutamid mogą być bezpiecznie podawane jednocześnie z klopidogrelem. Oprócz opisanych powyżej informacji o specyficznych interakcjach leków, nie zostały przeprowadzone badania interakcji dotyczące jednoczesnego podawania klopidogrelu i niektórych leków zwykle podawanych pacjentom z zakrzepicą w przebiegu objawowej miażdżycy. Jakkolwiek pacjenci włączani do badań klinicznych z klopidogrelem otrzymywali wiele innych jednocześnie podawanych leków, w tym leki moczopędne, β-adrenolityczne, inhibitory ACE, antagoniści wapnia, leki obniżające stężenie cholesterolu, leki rozszerzające naczynia wieńcowe, leki przeciwcukrzycowe (włącznie z insuliną), leki przeciwpadaczkowe, leki stosowane w hormonalnej terapii zastępczej i antagoniści GP Ilb/IIIa, to nie obserwowano klinicznie znaczących niepożądanych interakcji.

Nie zaleca się stosowania klopidogrelu u kobiet w okresie ciąży i karmienia piersią.

Działania niepożądane obserwowane podczas badań klinicznych. Zaburzenia ośrodkowego i obwodowego układu nerwowego: (niezbyt często) bóle głowy, zawroty głowy i parestezje; (rzadko) zawroty głowy pochodzenia błędnikowego. Zaburzenia żołądka i jelit: (często) biegunka, bóle brzucha i niestrawność; (niezbyt często) owrzodzenie żołądka i/lub dwunastnicy, zapalenie błony śluzowej żołądka, wymioty, nudności, zaparcia, wzdęcie z oddawaniem wiatrów. Zaburzenia płytek krwi, krwawienia i krzepnięcia: (niezbyt często) wydłużenie czasu krwawienia, zmniejszenie liczby płytek. Zaburzenia skóry i tkanki podskórnej: (niezbyt często) wysypka i świąd. Zaburzenia krwinek białych i układu siateczkowo-śródbłonkowego: (niezbyt często) leukopenia, zmniejszenie liczby neutrofili i eozynofilia. Doświadczenia uzyskane po wprowadzeniu klopidogrelu do obrotu. Najczęściej zgłaszanym działaniem niepożądanym po wprowadzeniu produktu do obrotu było krwawienie. Większość przypadków krwawień zgłaszano podczas pierwszego miesiąca leczenia. Krwawienie: zgłoszono kilka przypadków z zejściem śmiertelnym (zwłaszcza z powodu krwotoków wewnątrzczaszkowych, z żołądka i jelit i do przestrzeni pozaotrzewnowej); zgłaszano również ciężkie przypadki krwawień w skórze (plamica), krwawień mięśniowo-szkieletowych (krwawienia do stawu, krwiak), krwawień w oku (spojówkowe, wewnątrzgałkowe, w siatkówce), krwawień z nosa, krwawień w układzie oddechowym (krwioplucie, krwotok płucny), hematurii i krwotoku z ran operacyjnych; zgłaszano również przypadki ciężkich krwotoków u pacjentów przyjmujących klopidogrel jednocześnie z ASA lub klopidogrel z ASA i heparyną. Dodatkowo do danych z badań klinicznych, zgłoszono spontanicznie następujące działania niepożądane: Zaburzenia krwi i układu chłonnego: (bardzo rzadko) zakrzepowa plamica małopłytkowa, ciężka trombocytopenia, agranulocytoza, granulocytopenia, niedokrwistość aplastyczna/pancytopenia i niedokrwistość. Zaburzenia układu immunologicznego: (bardzo rzadko) reakcje rzekomoanafilaktyczne, choroba posurowicza. Zaburzenia psychiczne: (bardzo rzadko) stan splątania, omamy. Zaburzenia układu nerwowego: (bardzo rzadko) zaburzenia smaku. Zaburzenia naczyniowe: (bardzo rzadko) zapalenie naczyń, niedociśnienie tętnicze. Zaburzenia układu oddechowego, klatki piersiowej i śródpiersia: (bardzo rzadko) skurcz oskrzeli, śródmiąższowe zapalenie płuc. Zaburzenia żołądka i jelit: (bardzo rzadko) zapalenie trzustki, zapalenie jelita grubego (w tym wrzodziejące oraz limfocytowe zapalenie jelita grubego), zapalenie błony śluzowej jamy ustnej. Zaburzenia wątroby i dróg żółciowych: (bardzo rzadko) ostra niewydolność wątroby, zapalenie wątroby. Zaburzenia skóry i tkanki podskórnej: (bardzo rzadko) obrzęk naczynioruchowy, pęcherzowe zapalenie skóry (rumień wielopostaciowy, zespół Stevens-Johnsona, martwica toksyczno-rozpływna naskórka), wysypka rumieniowa, pokrzywka, wyprysk i liszaj płaski. Zaburzenia mięśniowo-szkieletowe i tkanki łącznej: (bardzo rzadko) bóle stawów, zapalenie stawów, bóle mięśniowe. Zaburzenia nerek i dróg moczowych: (bardzo rzadko) kłębuszkowe zapalenie nerek. Zaburzenia ogólne i stany w miejscu podania: (bardzo rzadko) gorączka. Badania diagnostyczne: (bardzo rzadko) nieprawidłowe wyniki badań czynności wątroby, zwiększenie kreatyniny we krwi.

Przedawkowanie w następstwie podawania klopidogrelu może prowadzić do wydłużenia czasu krwawienia i wynikających z tego powikłań w postaci krwawień. W przypadku zaobserwowania krwawień należy rozważyć zastosowanie odpowiedniego leczenia. Nie znaleziono antidotum dla farmakologicznego działania klopidogrelu. Jeśli wymagana jest szybka korekcja wydłużonego czasu krwawienia, to przetoczenie płytek może odwrócić działanie klopidogrelu.

Klopidogrel wybiórczo hamuje wiązanie się difosforanu adenozyny (ADP) z jego receptorem płytkowym oraz późniejszą aktywację kompleksu GP IIb/IIIa, w której pośredniczy ADP, hamując tym samym agregację płytek.

1 tabl. powl. zawiera 75 mg klopidogrelu.